បឹងយក្សឡោមជាបឹងមួយស្ថិតនៅចំកណ្តាលភ្នំក្នុងឃុំយក្សឡោម ស្រុកបានលុង ខេត្តរតនៈគិរី។ បឹងយក្សឡោមជារមណីយដ្ឋានធម្មជាតិ ដ៏ស្រស់ត្រកាលគ្មានពីរក្នុង ប្រទេសដែលបានកើតឡើង ដោយសារបន្ទុះភ្នំភ្លើងតាំងពីរាប់ រយឆ្នាំមុនមកម៉េ្លះ។ ទិដ្ឋភាពក្នុងបឹងយក្សឡោម មើលទៅដាច់កន្ទុយភែ្នក មានព្រៃព្រឹក្សា ដុះអមជុំវិញ បឹងដែលជាម្លប់សម្រាប់ កម្សាន្ត រីឯផៃ្ទទឹកមានពណ៌ខៀវស្រងាត់ ទឹកត្រជាក់ថ្លាឆ្វង់ស្ទើរតែអាចឆ្លុះមុខបាន រហូតធ្វើឲ្យអ្នកទស្សនាមិនចង់ឃ្លាតពីកនែ្លងនេះ ឡើយ។
រមណីយដ្ឋានបឹងយក្សឡោមមានចម្ងាយប្រមាណ៩គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុងបានលុងដែលជាបេះដូងនៃខេត្តរតនៈគិរីបឹងនេះមានបរិមាត្រ២៦១២ម៉ែត្រដែលមានអង្កត់ផ្ចិត៨០០ម៉ែត្រនិងជម្រៅ៥០ម៉ែត្រដោយសារតែខេត្តនេះជាខេត្តមួយសម្បូរទៅដោយសម្បត្តិធម្មជាតិបែបនេះ បានជាធ្វើឲ្យបណ្តាប្រជាជន ដែលរស់នៅ ជុំវិញខេត្តនេះនាំគ្នាទៅរស់នៅទីនោះ ដោយសារការមកតាំងទីថ្មីនេះហើយទើបគេឃើញឥឡូវនេះខេត្តរតនគីរី កាន់តែមានសភាព អ៊ូអរហើយដីនៅទីនោះក៏ត្រូវប៉ាន់ និងឡើងថៃ្លស្រឺតៗដែរ។
ពេលដែលយើងធ្វើដំណើរទៅដល់បឹងយក្សឡោមភ្លាម នៅពីមុខត្រូវ បានគេដាក់បារ៉ាសឲ្យ ឈប់ដើម្បីបង់ប្រាក់មុននឹងចូលទៅ កម្សាន្តនៅទីនោះ។ សំបុត្រចូលទស្សនាស ម្រាប់ខែ្មរ ៣០០រៀល បរទេស ១ដុល្លារ ម៉ូតូ៥០០រៀល រថយន្តតូច១៥០០រៀល រថយន្ត ធំ ២០០០រៀល និងកង់ ៣០០រៀល។ យើងបានធ្វើដំណើរទៅ កម្សាន្តនៅទីនោះក្នុងអំឡុងពេលចូលបុណ្យចូលឆ្នាំខែ្មរគឺមានសភាពអ៊ូអរ ខ្លាំងណាស់ ស្ទើរតែរកកនែ្លងចត ម៉ូតូ រថយន្តគ្មាន។ បន្ទាប់មកយើងធ្វើដំណើរចុះពីលើជណ្តើរ ដើម្បីឆ្ពោះទៅ បឹងយក្សឡោមប៉ុនែ្តអ្វីដែលមិនគួរឲ្យជឿដូចពាក្យគេ និយាយថា បានឰមួយពាន់ដង មិនស្មើនឹងបាន ឃើញម្តងនោះទេ ពីព្រោះតែនៅលើ ផៃ្ទទឹកមានពណ៌ខៀវ ស្រងាត់មើលទៅដាច់កន្ទុយភែ្នកហើយ មានព្រៃព្រឹក្សាដុះអមជុំវិញសងខាងគួរជាទីគយគន់។
ភ្ញៀវទេសចរម្នាក់ៗ ពេលដែលទៅដល់ បឹងនេះភ្លាមគេ ប្រញាប់ប្រញាល់ផ្លាស់ សំលៀកបំពាក់ និងទាញម៉ាស៊ីនថតដើម្បីទៅហែលទឹក និងថតរូបទុកជាអនុស្សាវរីយ បង្អួតមិត្តភក្តិបងប្អូន ប៉ុនែ្តមុននឹងពួកគេចុះ ទៅហែល គេត្រូវជួលអាវការពារជាមុនសិនគឺមួយតមៃ្ល ២០០០រៀលតែបើមនុស្សចាស់ មិនចង់ជួលក៏បានដែរ ឲ្យតែចេះហែលទឹក។ ភ្ញៀវទេសចរគ្រប់ៗគ្នា ដែលទៅទស្សនានៅ បឹងយក្សឡោម បានសរសើរមិនដាច់ពីមាត់ឡើយថា បឹងនេះមានទេសភាពស្អាត ទឹកបឹង មានពណ៌ខៀវស្រងាត់ បើមុជទៅឆ្ងាយ កាន់តែត្រជាក់ទៅៗ ដែលធ្វើឲ្យអ្នកដែលបានទៅកម្សាន្តនៅទីនោះមិនចង់ត្រឡប់មកវិញ ឡើយ យើងក្រេឡកមើល ទៅខាងឆេ្វងដៃ មុននឹងចូលទៅ អាងហែលទឹកនោះ យើងនឹងឃើញខ្ទមជនជាតិព្នងពីរដែលគេសង់ឡើង ដើម្បីឲ្យ ភ្ញៀវទេសចរ ឃើញថានោះជាខ្ទមតំណាងឲ្យកូនស្រី កូនប្រុសហើយ ភ្ញៀវ ទេសចរអាចថតរូប ឡើង និងចុះបានដោយសេរី។
ភ្ញៀវទេសចរខ្លះដែលមិនទាន់ចុះមុជទឹកគឺពួកគេនាំគ្នា ដើរជុំវិញបឹងនេះ ដើម្បីគយគន់ ទេសភាពភាគ ច្រើនអ្នកដែលទៅទស្សនា និង ទៅងូតទឹកនៅទីនោះគឺនៅពេលរសៀលម៉ោង២ ឬម៉ោង ៣ពីព្រោះពេលព្រឹក គេនាំគ្នាទៅកម្សាន្ត នៅទឹកជ្រោះផេ្សងៗ កាលពី មុនប្រជាជនរស់នៅជុំវិញ បឹងយក្សឡោមមានជំនឿថា បឹងនេះមានអារក្សទឹក និងអារក្សភ្នំថែរក្សាការពារ ពួក គេមិនហ៊ានកាប់ ឆ្ការព្រៃនៅទីនោះ ឡើយព្រោះខ្លាច បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ពួកគេ ជាងនេះទៅទៀត ពេលដែលកូនចៅរបស់ពួកគេ មានជំងឺម្តងៗពួក គេតែងយកជ្រូក មាន់ ទាទៅ សែនដើម្បីសុំសេចក្តីសុខ តែពេលនេះជំនឿ ទាំងអស់នោះត្រូវបានសាបរលាបអស់ ទៅហើយ ដោយ គេគ្រាន់តែទុកទីនោះ ជាកនែ្លងរមណីយដ្ឋានសម្រាប់កម្សាន្តប៉ុណ្ណោះ។
សូមមេត្តា ម្ចាស់អត្តបទនេះ កែសំរួលម្ដងទៀត អោយបានត្រឹមត្រូវផង គួណាស់ មានបង្ហាញពីប្រវត្តិដើម របស់បឹងយក្សឡោម ដែលបានកើតឡើងមកពីអ្វី .។ មិនគួរបញ្ចូលពាក្យសម័យថ្មី ដោយការលេងសើចបែបនេះទេ អ្វីដែលជាប្រវត្តិសាស្ត្រ គួណាស់បង្ហាញអោយពិភពលោកបានដឹងផង និងជាការគោរពបុព្វបុរស រួមទាំងប្រទេសជាតិ .។
